Thomas Aalderink Films & Series 1 okt 2019, 09:00

Leestijd: 4 minuten

4DX bij Pathé: verrijking van de film? Of onnodige gimmick?

We leven in een tijd van razendsnelle veranderingen. Dat merk je overal en dus ook in de bioscoop. De tijd van gigantische filmrollen, roestige projectoren en een wit laken als scherm ligt ver achter ons. De schermen worden steeds groter, het beeld scherper en het geluid komt letterlijk van alle kanten. Intenser kan een filmbeleving niet worden, toch? Wel dus. Maak kennis met 4DX bij Pathé.

Deze bioscooptechniek is over komen waaien vanuit Korea en is de laatste jaren ook in steeds meer Nederlandse bioscopen te vinden. Zo hebben de de Pathé bioscopen in Amsterdam (De Munt en Arena), Rotterdam (De Kuip), Scheveningen, Maastricht, Eindhoven en Nijmegen een zogenaamde 4DX zaal. Maar wat houdt die vierde dimensie eigenlijk in?

Onnodige afleiding

Wat 4DX uniek maakt, is dat met behulp van twintig verschillende effecten geprobeerd wordt om de kijker het gevoel te geven dat ze er middenin zitten. Denk daarbij aan bewegende stoelen, wind, regen, rook, schokken vanuit je stoel, geuren, bliksem en nog veel meer. Interessant, maar dat klinkt in eerste instantie misschien meer als iets dat thuishoort in een pretpark. Of dat zo is, óf dat het de filmervaring daadwerkelijk intenser maakt, hebben wij voor je onderzocht.

We waren namelijk uitgenodigd voor de verjaardag van The Matrix. De sciencefiction klassieker is twintig jaar geworden en kreeg daarom een flinke poetsbeurt en een nieuwe kans in de bios. Inmiddels hebben we het eerste Matrix deel al tig keer gezien, dus we waren zeer benieuwd of 4DX de film echt wat extra’s kan geven.

Nou, dat is zeker gelukt. 4DX is zonder enige twijfel een bijzondere en intense beleving. Misschien wel iets te intens. Laten we maar meteen met de deur in huis vallen: het is een beetje te veel voor een hele film. Zeker in een actiefilm als The Matrix word je regelmatig flink door elkaar geschud en voel je misschien net iets te vaak een tik in je rug. Je hebt dan al snel dat de toevoegingen juist meer afleiden, dan dat ze je in de film trekken. Het werkt dan dus zelfs averechts.

Less is more

Op dat punt is het meer een attractie dan een bioscoopzaal. Opvallend genoeg waren het juist de rustige en sfeerbepalende scènes die beter werden door 4DX. Vooral de effecten die minder opzichtig zijn, zorgen voor een betere filmbeleving. Regen, bliksem en wind zijn daar een goed voorbeeld van. Zolang ze niet te heftig zijn, kunnen ze wat toevoegen aan een stormachtige scene. De effecten zijn dan een verrijking en geen afleiding. Die balans ontbreekt nu nog te vaak.

Ook andere effecten zoals de bewegende stoelen kunnen, wanneer ze slim gebruikt worden, echt wat toevoegen aan de filmbeleving. We hebben het dan niet over het heftige schudden, maar over subtiele bewegingen. In The Matrix heb je een aantal scènes waarbij het lijkt alsof je tussen de welbekende groene codes doorvliegt. Op dat moment kantelt je stoel langzaam naar voren. Dit is zo subtiel dat je het bijna niet merkt, maar het versterkt wel het gevoel dat je er tussendoor vliegt.

4DX schiet soms zijn doel voorbij

De techniek nodigt filmmakers uit om los te gaan met alle mogelijkheden, maar 4DX voegt het meeste toe wanneer de effecten subtiel en slim gebruikt worden. Hierdoor balanceert 4DX vaak tussen gimmick en waardevolle toevoeging. De techniek zelf is in ieder geval interessant en zeker leuk om een keer uit te proberen. We vragen ons alleen wel af of je straks iedere film in 4DX wilt gaan zien. Ons gaat dat nu in ieder geval net iets te ver.

4DX staat garant voor een bijzondere en vermakelijke avond, en is dan ook zeker leuk om een keer te proberen. We geloven alleen niet dat 4DX de toekomst is voor bioscopen. Het is simpelweg wat te veel van het goede en niet wat wij zoeken in een avondje film kijken. Geef ons maar gewoon een vaste stoel die lekker op z’n plek blijft. Je komt uiteindelijk om een verhaal te zien en dan wil je niet afgeleid worden.

Pathé 4DX Rewind

Om je er van te overtuigen dat 4DX de moeite waard is, gebruiken ze bij Pathé een slimme tactiek. Je kunt namelijk naast de nieuwste films ook klassiekers opnieuw beleven. Buiten speciale anniversary editions (zoal The Matrix) om haalt Pathé ook zelf oudere films terug naar het witte doek. Zo draaien op het moment van schrijven Interstellar en Guardian of the Galaxy (beiden uit 2014) weer in volle glorie. Maar ditmaal dus wel met bewegende stoelen, windvlagen en andere effecten.

Wil je meer weten over 4DX bij Pathé en zien welke films er op dit moment draaien? Klik dan hier.