Mark Hofman Tech 4 aug 2019, 16:00

Leestijd: 14 minuten

De geschiedenis van de Mac: het hart van Apple

De Mac heeft in zijn ‘leven’ drie grote transities gekend. Noodzakelijke stappen voorwaarts om de status van de computer van Apple te behouden. Die status heeft de Mac vandaag de dag nog steeds. Maar dat is niet vanzelf gegaan. En de volgende stap in de evolutie van de Mac, overgang vier, staat voor de deur. We zetten alle grote stappen op een rijtje.

Het begin

Voordat Apple in 1984 de Macintosh uitbracht, had het bedrijf net de hele computerindustrie op z’n kop gezet. Maar nadat Steve Jobs uit het bedrijf was gezet, ging het met Apple bergafwaarts. Het bedrijf verloor een aanzienlijk marktaandeel aan de concurrentie van IBM, Microsoft en andere pc-fabrikanten. De Mac verkeerde in een crisis. Apple werd van hoofdrolspeler ineens de niche in de tech industrie.

Apple bevond zich in zijn ruigste positie ooit; het bedrijf was maanden verwijderd van een faillissement. De raad van bestuur van Apple, grotendeels bestaande uit dezelfde mensen als uit het tijdperk van Steve Jobs, moest uitzoeken hoe het bedrijf kon worden gered. Het werd de eerste transitie voor de Mac.

WWDC keynote speech van Steve Jobs

Steve Jobs blikte hier tijdens zijn keynote speech tijdens de WWDC 2005 kort op terug. Hij vatte de drie grote overgangen in de evolutie van de Mac kort samen.

Nu, meer dan twintig jaar later, moet Apple de Mac opnieuw redden en ‘overgang vier’ staat voor de deur.

Overgang 1: van 68k naar PowerPC

Apple verkeerde in een crisis. Hoewel de Macintosh een ware revolutie had ontketend, was het geen goede tijd voor het bedrijf. Flinke concurrentie stak de kop op in de vorm van Windows. Het OS van Microsoft had al snel een groot marktaandeel veroverd vanwege zijn ‘open’ karakter, waardoor elke computerfabrikant het platform in licentie kon nemen. Apple had tot dan toe met succes de Mac-verkoop in stand gehouden met desktop publishing-software. De lancering van Windows 3.0 en Windows 95 leken catastrofaal te worden voor het ooit visionaire computerbedrijf.

De productlijn van Apple was destijds ongelooflijk ingewikkeld. Daarnaast waren de Apple producten aanzienlijk duurder dan die van de concurrentie. Om te kunnen concurreren met recente Windows-releases, lanceerde Apple Mac OS 7, dat betere multitasking-mogelijkheden en een virtueel geheugen introduceerde. Het was echter ook zo gebouwd dat het een ​​meer geavanceerde systeemarchitectuur aankon.

De zoektocht naar een alternatief voor de 68K

Apple begon een alternatief voor zijn 68k-chips te onderzoeken en werd benaderd door Intel. Intel had de  PC industrie snel overgenomen met zijn ‘Complex Instruction Set Computer’-architectuur en een uniek end-to-end productieproces. Apple maakte zich echter zorgen. Het leek niet verstandig om computers te bouwen die dezelfde architectuur hebben als Windows-computers. Ook zag het bedrijf het niet echt zitten om alle marktaandeel aan een enkel bedrijf tegeven. Tenslotte dacht Apple ook dat Intel’s CISC-chips niet zouden kunnen concurreren met de op stapel staande ‘Reduced Instruction Set Computer’ ofwel RISC-architectuur van Motorola. Gelukkig was voor al die kopzorgen een simpele oplossing, die voordelen bood aan alle partijen.

AIM

In 1991 hebben Apple, IBM en Motorola de ‘AIM-alliantie’ opgericht. IBM-president Jack Kuehler was ervan overtuigd dat een zakelijk partnerschap met Apple nodig was om te concurreren met de stroom aan Windows OEM’s, en Apple was niet in staat om een dergelijke kans af ​​te wijzen. Hoewel de alliantie een flop dreigde te worden, resulteerde het wel in de ontwikkeling van de Motorola PowerPC-processor waarvoor OS 7 eigenlijk was bedoeld. Dit leidde tot een generatie van Apple computers met uitsluitend PowerPC-chips, terwijl Intel tegelijkertijd bleef innoveren.

De overgang naar PowerPC zorgde echter niet voor de verwachte stimulans van de verkoopcijfers. Daarnaast heeft de AIM-alliantie voor zowel Apple als IBM niet voor groei gezorgd. Dit zorgde ervoor dat Apple in de war raakte. Want sinds het ontslag van Steve Jobs in 1985 kreeg het bedrijf steeds meer het niet-innovatieve imago dat het altijd haatte.

Steve Jobs komt terug

Steve deed het ondertussen behoorlijk goed. Nadat hij was verwijderd uit het bedrijf dat hij zelf oprichtte, nam hij wat vrije tijd voordat hij in twee ondernemingen ging investeren.

De eerste was Pixar. De inmiddels legendarische filmstudio werd door Jobs voor 25 miljoen dollar van George Lucas gekocht. De studio werd bekend met zijn eerste computer-geanimeerde film Toy Story.

Het tweede bedrijf was NeXT. Dat bedrijf wilde high-end werkstations maken voor de onderwijsmarkt. het wilde daarbij revolutionaire technologieën toepassen, zoals een optische schijf. Ondanks hun vooruitsrevende technologie waren de hardware-verkopen slecht. Het bedrijf stopte daarom in 1993 met de verkoop van computers. Het bleef echter wel verder werken aan het NeXTSTEP-besturingssysteem. Het besturingssysteem was gebaseerd op een implementatie van UNIX die werd gebouwd bovenop de Objective-C-taal. Deze basis gaf NeXTSTEP de mogelijkheid om veel geavanceerder te zijn dan enig ander besturingssysteem voor de consument.

NeXT

In 1996 besloot Apple dat het niet in staat was het Mac OS te herontwikkelen tot een niveau dat nodig was om te concurreren met Windows. De raad van bestuur ging op zoek naar acquisities om het probleem op te lossen en zag in NeXT een belangrijk doelwit. In februari kondigde het bedrijf aan dat het NeXT zou aankopen voor 427 miljoen dollar.

De toenmalige CEO van Apple, Gil Amelio, bleek niet capabel genoeg om het noodlijdende bedrijf te redden. Hij stond bekend om zijn beroerde uitspraken en deed weinig om Apple’s financiële problemen op te lossen. In juli van dat jaar overtuigde Steve Jobs het bestuur om Amelio te ontslaan. In september zou Steve de rol van interim-CEO op zich nemen.

Microsoft

Microsoft en Apple waren inmiddels beruchte vijanden geworden door de release van Microsoft Windows. Jobs vond dat Bill Gates de grafische gebruikersinterface van Apple had gejat nadat hij hem in de vroege jaren 80 een demo had laten zien. Apple had Microsoft een licentie gegeven voor het gebruik van elementen van de Mac GUI voor Windows 1.0. Jobs beweerde dat Microsoft Mac-functies begon te kopiëren voor Windows 2.0. Dit resulteerde in een jarenlange rechtszaak tussen de twee bedrijven.

Daar bovenop kwam nog een vete: In 1992 maakte San Fransisco Canyon Company in opdracht van Apple een Windows-versie van Quicktime. In 1993 nam Intel contact op met hetzelfde bedrijf en vroeg hen om de prestaties van Windows Video Player te helpen verbeteren. Apple vermoedde dat het bedrijf hiervoor de code gebruikte die het had gemaakt tijdens de ontwikkeling van QuickTime voor Windows en daagde beide partijen voor het gerecht. Dit leidde ertoe dat de rechtbank Microsoft sommeerde om te stoppen met het gebruik van de code die bij de rechtszaak betrokken was en dat het bedrijf de wijzigingen ongedaan zou maken.

Stilte na de storm

Pas later werd bekend dat de juridische strijd van Apple en Microsoft in die tijd een hoogtepunt had bereikt. Enerzijds was Apple overtuigd dat het bewijs had gevonden dat Microsoft miljoenen regels code van Mac OS had gestolen, terwijl Bill Gates aan de andere kant dreigde met het stoppen van Office-ondersteuning op de Mac als er een nieuwe rechtszaak werd aangespannen.

Op de MacWorld Expo in januari 1997 maakte Jobs zijn eerste grote veranderingen bij Apple bekend. In zijn poging om het bedrijf uit het diepe dal te trekken verving hij bijna de hele raad van bestuur en werd hij voorzitter. Een tweede zeer belangrijk feit was de deal met Microsoft. De deal zorgde ervoor dat alle juridische gevechten werden beëindigd, gaf beide bedrijven patentlicenties, bracht Internet Explorer en Office terug naar de Mac en liet Microsoft 150 miljoen dollar investeren in ‘Apple-aandelen zonder stemrecht’.

Overgang 2: van OS 9 naar OS X

Kort nadat Apple de controle over Apple had overgenomen, onthulde Jobs in 1998 de iMac. Het was de grootste productlancering van de onderneming sinds de originele Macintosh. De alles-in-één PC had kleurrijke doorschijnende behuizingen en kon gemakkelijk worden verplaatst met de ingebouwde handgreep. Het apparaat was in hoge mate de personificatie van Jobs oorspronkelijke NeXT-ambities.

In 2000 introduceerde Apple formeel OS X, het nieuwe Mac-besturingssysteem dat bovenop NeXTSTEP is gebouwd. Apple begon de update langzaam uit te rollen naar de Mac. Tegen het einde van 2003 stond OSX vooraf geïnstalleerd op alle Macs die werden geleverd.

Toen OS X in 2001 bij de consument werd geïntroduceerd, waren de beoordelingen dramatisch slecht. Hoewel het project ambitieus was, draaide het besturingssysteem verschrikkelijk op de huidige Mac-hardware. Sommige populaire Mac-ontwikkelaars weigerden aanvankelijk zelfs om de update te ondersteunen.

OS X werd Windows-killer

Apple begon een snelle upgrade cyclus voor OS X, met jaarlijkse releases die werkten op alle hardware. Toen OS 10.4 Tiger in 2005 werd gelanceerd, was een Microsoft-manager naar verluidt verbijsterd over de snelheid waarmee het Apple besturingssysteem een ​vervaarlijke ​concurrent voor Windows was geworden.

Gedurende deze periode bleef Apple zijn hardware-lijn vereenvoudigen en bijwerken. Steve Jobs introduceerde een nieuwe productstrategie, die suggereert dat het bedrijf slechts vier productlijnen moet hebben: consumenten-desktop, consumenten-laptop, professionele desktop en professionele laptop. Apple bracht ondertussen een aantal succesvolle apparaten uit, waaronder de PowerBook en de Mac mini.

Overgang 3: van PowerPC naar Intel

Op WWDC 2005 maakte Steve Jobs een schokkende aankondiging. Het bedrijf zou niet alleen beginnen over te stappen van PowerPC- naar Intel-processors, maar had in het geheim Mac OS X al sinds de de eerste beslissing voor de overstap naar Intel-chips mee-gecompileerd. Dit betekende dat Apple geen nieuw besturingssysteem nodig had om de architectuurverandering te ondersteunen en had in feite een dual-booting product voor consumenten gecreëerd.

Apple had daarnaast Rosetta ontwikkeld. Met dit hulpmiddel konden op PowerPC gebaseerde apps op Intel-chips draaien. Hierdoor konden gebruikers alle Mac-software gebruiken, ongeacht de ondersteuning van ontwikkelaars. Tegen 2007 had Apple het Mac-assortiment volledig aangepast aan de nieuwste Intel-chipset. Bovendien maakte de Intel chip het theoretisch mogelijk om Windows op Mac-hardware te draaien. Dit werd realiteit met de lancering van Parallels Desktop in 2006 en de introductie van Boot Camp.

Hoewel de overgang moeiteloos leek, was de verhuizing een van de belangrijkste in de geschiedenis van de industrie. Bill Gates zei zelfs dat het Jobs grootste technische prestatie ooit was. Door de nieuwste Intel-chips te ondersteunen, kon Apple beter concurreren met Windows en begon het de prijzen te verlagen. Het bedrijf introduceerde apparaten zoals de MacBook, MacBook Pro en MacBook Air en begon hiermee langzaam zijn marktsegment terug te winnen.

De iPhone luidt een nieuw tijdperk in

Op 9 januari 2007 maakte Apple de allergrootste aankondiging tot nu toe met de iPhone. Het apparaat bevatte een nieuwe technologie, genaamd multi-touch en maakte gebruik van een nieuwe mobiele versie van OS X.

Hoewel de precieze specificaties op dat moment onduidelijk waren, was het OS van de iPhone gebouwd op dezelfde UNIX-basis als OS X en heeft het apparaat daarom altijd goed kunnen communiceren met Mac-apparaten. Het besturingssysteem werd kreeg uiteindelijk een eigen naam, eerst iPhone OS en vervolgens iOS. Functies zoals Handoff zijn mede mogelijk vanwege de onderlinge compatibiliteit van de twee besturingssystemen.

De iPad

In april 2010 lanceerde Apple de iPad, een tablet op basis van het iPhone OS met multi-touch. Hoewel Apple al vele jaren aan het apparaat werkte en zelfs varianten had die met Mac OS draaiden, besliste Jobs uiteindelijk dat het apparaat het meest geschikt was voor iOS.

Apple luidde met lancering van deze apparaten het ‘post-PC’ tijdperk in, een tijd waarin de PC niet langer het centrum van het digitale leven van consumenten zou zijn. Met deze verschuiving kwam er echter ook een kloof tussen de Mac en de mobiele apparaten van Apple. Naarmate de tijd voorbij is, blijft Apple apparaten met varianten van iOS onthullen, zoals de Apple Watch, Apple TV, HomePod.

Hoewel de UNIX-kern van iOS en macOS hetzelfde bleef, zorgden de verschillen in architectuur voor een steeds groter wordende kloof tussen de beide platforms van Apple. Bovendien had het succes van iOS-services zoals de App Store nauwelijks impact op het traditionele Mac-platform van het bedrijf.

De A-serie processors

Vanaf de iPhone 4 begon Apple de iPhone-chipset in eigen huis te ontwikkelen. De eerste door Apple ontwikkelde chip, de A4, werd in de markt gezet als een kenmerk van de iPhone 4. Jobs had al lang de overtuiging dat het voor Apple ideaal zou zijn als het alle aspecten van hun apparaten zelf kon maken, van software tot hardware. Dit was voor de Mac nog niet mogelijk vanwege de complexiteit van de benodigde processors.

De iPhone was echter veel minder complex en Apple begon langzaam zijn chipserie uit te breiden naar iOS-apparaten. Toen de Apple Watch in 2014 werd gelanceerd, onthulde het bedrijf de S1, de eerste systeem-op-een-chip (SoC) van het bedrijf. Een SoC bevat alle benodigdheden van een computer, inclusief de processor, RAM en flash-opslag.

Apple is zijn chipcreaties de afgelopen jaren blijven uitbreiden. Zo zijn de AirPods zijn voorzien van de H1- of W1-chip, die zowel als een kleine computer werkt als om Bluetooth-mogelijkheden te verbeteren. Sinds de release van de iPhone 7 begon Apple ook met de productie van de eigen M-Line GPU-chips.

MacBook

In 2015 introduceerde Apple de nieuwe MacBook, de dunste en lichtste PC die het bedrijf ooit maakte. De machine werd mogelijk gemaakt dankzij de nieuwe core-M-chipset van Intel, waardoor machines zonder ventilator konden draaien. Hoewel het op papier leek dat Apple nieuwe technologieën omarmde, was het bedrijf eigenlijk van plan om het apparaat intern te gebruiken als springplank voor een eigen chipset.

Project Catalyst (Marzepin)

De afgelopen twee jaar plande Apple stilletjes een grote structurele verschuiving naar zijn hardware- en softwareplatforms. Project Catalyst, intern aangeduid als Marzepin, moet in het komende decennium alle Apple-producten herschikken naar een nieuwe, gedeelde basis.

We konden in juni van dit jaar tijdens de WWDC een eerste blik werpen op Project Catalyst met de lancering van Apple Nieuws, Spraakberichten en Aandelen in macOS Mojave. Al deze apps profiteren van een nieuw framework dat ontwikkelaars van iOS-apps in staat stelt om deze apps gemakkelijk te porten naar Mac hardware en ze te tweaken om te profiteren van Mac functies en invoerapparaten.

De tweede grote verandering, is een nieuw gedeeld UI-framework voor nieuwe apps, waarmee apps hypothetisch op alle Apple-platforms kunnen worden uitgevoerd, terwijl er elementen zijn die zich aanpassen aan de juiste interface. Dat betekent dat een ontwikkelaar één codebasis zou kunnen hebben die elementen tussen bijvoorbeeld een Mac en een Apple TV op de juiste manier aanpast.

De derde grote verandering is een opnieuw ontworpen besturingssysteem. Zowel iOS als macOS zullen volgend jaar belangrijke, bijpassende interface-revisies ontvangen. Apple hoopt dat de platforms binnen twee jaar worden gesynchroniseerd zodat platform-onafhankelijke Apps, functies en Siri gelijktijdig kunnen worden geïntroduceerd.

De vierde grote verandering zou dan de overgang van de Mac van Intel-gebaseerde processors naar de eigen A-Series-chips van Apple moeten worden.

Overgang 4: van Intel naar A-processor

Apple is van plan om in 2020 te beginnen met de overgang van Mac-apparaten naar A-serie-chips. Het bedrijf zou de verandering eerst in de MacBook en later in een nieuwe low-end Mac willen introduceren. Apple compileert macOS al meer dan zeven jaar op zijn eigen A-chips. Het bedrijf hoopt deze verandering uiterlijk in 2028 in het hele Mac-assortiment te kunnen implementeren.

Om echt van Intel te migreren, heeft Apple GPU-chips nodig voor professionele machines. Het bedrijf heeft naar verluidt A-Series-chips die werken met traditionele GPU’s van zowel AMD als Nvidia, evenals in-house GPU’s. Voorlopig ligt de keuze op de GPU’s van AMD. Apple verwacht namelijk niet dat eigen GPU’s binnen vijf jaar de alternatieven van derden zullen vervangen.

Eigen chips

Apple test al geruime tijd zijn eigen chips in Macs. De TouchBar, die werd geïntroduceerd in de 2016 MacBook Pro, maakt gebruik van een speciale T1-chip die communiceert met de Intel-chip. De T1 gebruikt hiervoor een aangepaste versie van watchOS. Apple’s MacBook Pro 2018 en iMac Pro hebben beide een T2-chip die naast het zorgdragen voor de beveiliging ook zorgt voor verbeterde prestaties, buiten de Intel-chipset om.

De verhuizing moet uiteindelijk een harmonieuze Apple-productlijn mogelijk maken. Met alle apps die zijn gebouwd om de A-processors te ondersteunen, wordt de Mac onderdeel van een gedeelde basis. Deze stap zal eindelijk de grootste inconsistentie in de line-up van Apple oplossen en de weg vrijmaken voor het volgende grote ding van Apple: een nieuw computerplatform, gebaseerd op de echte wereld: met behulp van Augmented Reality.