Held of monster? Japan en de VS worden het niet eens over Godzilla

Is die grote vuurspuwende Godzilla die steden verwoest nou een held of een monster? Dat ligt eraan aan wie je het vraagt.

Godzilla is niet meer weg te denken uit de popcultuur. Sinds zijn debuut in 1954 heeft dit monster altijd zijn grote schaduw over de film- en mediawereld laten vallen. Toch is deze kajiu relevanter dan ooit. Onlangs viel Godzilla zelfs in de prijzen bij de Oscars.

En zo heeft dit monster een lange weg afgelegd vanaf zijn nuchtere oorsprong in Japan in de jaren ’50. En nu Godzilla dus ook een groot onderdeel van de Westerse popcultuur is, is hoe we naar het monster kijken flink veranderd. Want is het nu een held of een monster? Dat ligt eraan aan wie je het vraagt.

Godzilla door de jaren heen

De allereerste Godzilla-film verscheen op 3 november 1954 in Japan. Dat is ruim twintig jaar nadat we een ander bekend monster te zien kregen: King Kong (1933). De eerste keer dat de wereld kennismaakte met Godzilla was het wel duidelijk dat deze titaan geen lieverdje was. De film draaide om Godzilla te stoppen voordat hij Tokio zou vernietigen.

Dat was de start van een lange tijd waarin in nagenoeg alle Godzilla-films het monster de slechterik was. Logisch: in veel van de films ligt de verwoesting van een heleboel grote steden op de loer. Maar hoe meer films er verschenen, hoe menselijker de verhalen werden. Helemaal tot aan de laatste film: Godzilla x Kong: The New Empire. Want onze grote verwoestende vriend moet opeens de wereld gaan redden. Tja, is het dan nog wel een monster?

Het meningsverschil tussen Japan en Amerika

En daar ontstaat dus de discussie tussen Amerikaanse en Japanse kijkers. Godzilla vond zijn oorsprong in Japan, waar hij tot op vandaag de dag nog steeds wordt gezien als een monster. We nemen het ze niet kwalijk, Tokio was meer dan eens het doelwit. De latere films van Godzilla waren veelal van Amerikaanse maak en in die films werd de mega-hagedis opeens de held die ons van de ondergang moest redden.

En zo kunnen de twee landen het maar niet eens worden. Voor de één is en blijft het een monster, voor de ander een superheld. Zeker in Godzilla x Kong: The New Empire, waar de wereld bedreigd wordt door nog grotere en gevaarlijkere monsters. De laatste Godzilla-film van Japanse makelij, Godzilla: Minus One, blijft bij het standpunt dat het een monster is. Dus wie moeten we nou geloven?

Wie heeft er gelijk over Godzilla?

Dat ligt er maar aan aan wie je het vraagt. De Amerikaanse filmmakers proberen veel in te spelen op het idee van de MonsterVerse. Dat is een beetje zoals de Marvel Cinematic Universe maar dan met wezens zoals Godzilla, King Kong en Mothera. Net als bij Marvel is het vaak een verhaal over een groepje helden dat het einde van de wereld probeert te voorkomen.

In Japanse ogen is Godzilla het einde van de wereld. In die films zal de titaan minder worden aangemoedigd en meer worden belaagd met raketten en kogels. Achter deze verschillende blikken op Godzilla zit ook nog wat historisch leed verwerkt. De eerste films over Godzilla verschenen vlak na de Tweede Wereldoorlog, een tijd waarin Japan en Amerika het op elkaar gemunt hadden. Is deze filmstrijd dan een metafoor voor een niet opgeloste ruzie?

Waarschijnlijk niet. Toch blijft het fascinerend zo nu en dan eens naar de oorsprong van films en hun monsters te kijken. En dat is precies wat de Amerikanen en Japanners doen, maar dan net op hun eigen manier. Volgens de Amerikanen kunnen óók monsters een betere versie van hunzelf worden. Voor de Japanners blijft het gewoon bij knokken en schieten.

Als de MonsterVerse veel op de Marvel Cinematic Universe gaat lijken, kunnen de makers plotholes maar beter voorkomen. Bij Marvel lukte dat niet altijd. Benieuwd welke? Je leest het hier:

De bizarre plot holes die Marvel nooit heeft gefixt

Onderwerpen

• Godzilla
• King Kong
• MonsterVerse