Deze van kleur veranderende Paashaas waarschuwt voor klimaatverandering

Het is bijna Pasen en dus krijgt de lieve Paashaas speciale aandacht. Maar er is een haassoort die waarschijnlijk met minder goed nieuws komt. Deze van kleur veranderende knaagdieren waarschuwen ons voor klimaatverandering. Vrolijk Pasen!

Dat bijvoorbeeld vissen, inktvissen en reptielen van kleur veranderen is geen verrassing. Maar er zijn een aantal vogels en zoogdieren die dat ook kunnen. In een iets trager tempo weliswaar, maar nog steeds prachtig. Maar één ervan kan weleens met slecht nieuws komen.

Nostradamus-hazen kondigen klimaatverandering aan

Er is een haas die ook van kleur verandert tijdens de verschillende seizoenen. Of houden die kleur aan ten opzichte van zijn (of haar) leefomgeving: de prairiehaas.

Dit markante beestje is in principe niet het hele jaar wit. Hij verandert van winterwit naar lente- en zomerbruin met het seizoen. Het is een overlevingstactiek, omdat donkergekleurde dieren opvallen voor roofdieren in sneeuwrijke gebieden. Logisch en goed te gebruiken tijdens klimaatverandering.

Een team van onderzoekers uit de Verenigde Staten en Portugal wilde meer te weten komen over de genetica die betrokken is bij deze kleurrijke seizoensveranderingen. In een nieuwe studie ontdekten wetenschappers welke genen ervoor zorgen dat een zoogdier sowieso van kleur verandert.

De kleurvariatie van deze hazen wordt voornamelijk bepaald door drie genen (EDNRB, CORIN en ASIP) die de productie en lokalisatie van melaninepigmenten regelen.

“De vachtkleur wordt bepaald door pigmenten die worden geproduceerd in speciale cellen in de huid (melanocyten). Je kunt deze cellen beschouwen als pigmentfabrieken”, aldus de onderzoekers.

“Zo zien we hoe actief deze ‘fabrieken’ zijn, welk type pigment (zwart en bruin, rood en geel) en hoeveel er wordt geproduceerd. Het bepaalt de kleur van het haar.”

Als je Paashaas minder knippert: werk aan de winkel

Klein paaseitje tijdens dat onderzoek was echter wel dat de onderzoekers er ook achter kwamen dat de kleurveranderingen van de haas beïnvloed worden door de extreme weersomstandigheden die we nu ondervinden. Met andere woorden: klimaatverandering.

Deze conclusie over klimaatverandering was relatief makkelijk te trekken. Onderzoekers zijn al sinds de jaren vijftig bezig met de schattige springknuffels (echt niet knuffelen, hazen zijn bazen). En die data werd vergeleken met hedendaagse data over de beestjes. Daarnaast werd er een voorspelling bij gepakt over de hoeveelheid sneeuw die de komende honderd jaar zal verdwijnen.

Het resultaat van het onderzoek is dan ook verontrustend. In een groeiend aantal prairiehazen is waargenomen dat hun genen meer voorbereid zijn op het verlies van sneeuw dan hun voorouders. Met andere woorden: ‘winterbruine’ konijnen hebben op genetisch niveau een grotere kans op overleven als sneeuw verdwijnt.

Dat is dus goed nieuws voor deze paaskonijnen. Het feit dat dit soort zich nu al genetisch aanpast, zorgt ervoor dat we ze niet over een tiental jaar alleen nog kunnen bekijken in musea vanwege klimaatverandering. En dat staat even los van het feit dat we op ze jagen en hun leefgebied decimeren, want dat helpt ook niet.

Helaas beschikken wij niet over zulke adaptieve genen. De kans is groot dat wij wel meer moeite hebben om klimaatverandering te overleven.

Hoewel Jeff Goldblum zegt: “No. I’m, I’m simply saying that life, uh… finds a way” in Jurassic Park, is dat hele park gemaakt door genetische manipulatie.

We schatten onze overlevingskansen wel geringer in dan deze prachtige prairie-Paashaas bij klimaatverandering. Laten we het niet zover komen.

Voedselketen een ramp voor klimaat, maar dat is helemaal niet nodig

Onderwerpen

• haas
• klimaat
• paashaas
• pasen
• wetenschap