Zijn wortels echt oranje vanwege ons koningshuis of is het onzin?

Wetenschap Lucas van de Wetering 27 apr 2024
Leestijd: 3 minuten

Het is een populair verhaal dat Nederlanders ervoor hebben gezorgd dat wortels oranje zijn als eerbetoon aan ons koningshuis, maar klopt dit?

De wortel is een van de populairste en meest gebruikte groentes in de hele wereld. De groente is dan ook supermakkelijk te herkennen door zijn feloranje kleur. Toch waren wortels vroeger helemaal niet oranje, maar paars.

Het is een populair verhaal dat Nederlanders ervoor hebben gezorgd dat de wortel zijn herkenbare oranje kleur ontwikkelde. We zouden dit hebben gedaan als een eerbetoon aan Willem van Oranje in de 16e en 17e eeuw. Na de Nederlandse onafhankelijkheid van Spanje. Maar er bestaan veel vraagtekens of dit grootse verhaak wel klopt.

Het Nederlandse Wortel-verhaal

Aan het einde van de 16e eeuw waren de Nederlandse lage landen een Spaanse kolonie. Het land werd geregeerd als Spaans Nederland door vorsten in Madrid. Maar toen kwam Willem, Prins van Oranje. Hij was een van de belangrijkste leiders van Nederlandse opstand. Deze opstand begon in 1566 en duurde meer dan tachtig jaar. Maar niet zonder reden, want dit zorgde voor de erkenning van de Nederlandse Republiek.

Maar Willem stierf helaas voordat deze Nederlandse Republiek ontstond, hierdoor werd hij gezien als de grondlegger van het land. Als teken van respect begonnen Nederlandse boeren met het kweken van Sinaasappel-varianten van de wortel. De oranje groente voor onze Oranje-leider. Deze wortels werden mega populair en verspreidden over de hele wereld. Oranje werd de officiële nieuwe kleur van de wortel.

Nederlands trots of onzin

Hoe mooi het verhaal ook klinkt, het is helaas niet waar. Wel is verhaal hoogstwaarschijnlijk ontstaan als een eerbetoon aan Willem van Oranje, maar het verkleuren van de wortels helaas niet. Toch is er wel een goede reden waarom het verhaal zo populair werd.

Rond de 16e eeuw, wanneer wij zogenaamd wortels oranje aan het maken waren, was Nederland een van de grootste landbouwkrachten in de wereld. Door de kennis die we hierdoor op hadden gedaan wisten we heel goed hoe we oranje wortels moesten verbouwen, en deze variant groeide ook heel goed in onze grond. De oranje wortel-variant was veel beter te verbouwen in ons klimaat dan de paarse en witte-varianten van de groente.

Hierdoor konden we deze oranje wortels goed verspreiden over de wereld. Aangezien Nederland net door een opstand heen was gegaan en we eindelijk een Republiek waren, was er een sprake van veel nationalisme. We gebruikten de oranje wortels dan ook om de liefde voor de Oranje-familie te versterken. De twee hebben dus wel degelijk een connectie, maar het is minder spectaculair dan dat we graag beweren.

De echte oorsprong van oranje wortels

Oorspronkelijk waren wilde wortels wit of lichtgeel van kleur, maar dit veranderde al snel. Toen mensen voor het eerst wortels gingen domesticeren op het Perzische plateau meer dan 5000 jaar geleden veranderde de kleur van de groente al snel naar paars en geel. Maar ook dit veranderde later weer.

Zijn wortels echt oranje vanwege ons koningshuis of is het onzin?
Oranje en paarse wortels (Afbeelding: Pixabay / jacqueline macou)

Deze gedomesticeerde wortels werden opgesplitst in twee groepen: De Aziatische groep, deze werd verbouwd rond de Himalaya en de Westerse groep, deze werd verbouwd in het Midden-Oosten en Turkije. De gele wortels in de Westerse groep zijn gemuteerd naar een oranje tint. Boeren zijn de oranje kleur daarna selectief gaan planten.

Deze oranje wortelzaden werden voor het eerst in Europa geïntroduceerd door Islamitische handelaars, ruim 200 jaar voor de Nederlandse opstand. Er zijn ook Spaanse documenten die de teelt van oranje en paarse wortels beschrijft uit de 14e eeuw.

Nederlanders zijn dus helaas niet de reden waarom wortels oranje zijn, dat was simpelweg een uiting van nationalisme als gevolg van de Nederlandse onafhankelijkheid. Wel waren Nederlanders een van de grootste producten en exportlanden van de oranje wortel. We hebben dus in ieder geval meegeholpen met de populariteit van de groente.

AI ontwricht school: gymleraar laat directeur racistische uitspraken doen

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.

Het beste wat tech en culture te bieden heeft 🚀

De laatste ontwikkelingen iedere vrijdag in je mailbox? WANT houdt je op de hoogte!

Onderwerpen